xoves, 2 de outubro de 2014

CRÓNICAS VIAXEIRAS



CRÓNICAS VIAXEIRAS BETANCEIRAS (II)

Pasou o verán, pero o día que se nos presenta indica o contrario. Recíbenos a Cidade dos Cabaleiros en mercado, postos con castañas, repolos para plantar… Pola praza do Campo ou dos benefactores Irmáns García Naveira circula un tractor pequeño portando diferentes produtos, non é agresivo, mestúrase coa pátina de cores dos froitos da praza.
Ao pouco acode ao noso auxilio unha técnica de Cultura do Concello, para acompañarnos nunha sorte de visita guiada. Vai debullando diferentes personaxes ao longo da historia betanceira: os Irmáns G. N., filántropos e enciclopedistas; Claudino Pita, quen fixo que o globo siga sendo un referente máis de cen anos despois, referente satírico e visual; Alonso de Lanzós, referente irmandiño no Betanzos baixo medieval; Fernán Pérez de Andrade o Bo, quen intenta emparentar con san Pedro de Mezonzo a nivel espiritual (adopta o lema do bispo creador da Salve, “Ave Maria, gratia plena”) e amósase coma un home forte: o seu sartego aparece na Igrexa de san Francisco sustentado sobre un oso e un xabarín (símbolos de poder temporal).
Tamén percorremos prazas e edificios únicos, coma as igrexas; partindo xa de extramuros, san Domingos (desde a súa torre guíase o globo na partida), logo Santiago no máis alto do Castro Untia, recíbenos na súa portada un Santiago cabaleiro, pseudo matamouros de cartón pedra. Entramos  e a atmosfera trasládanos a principios da Baixa Idade Media; a luz fíltrase por medio de vidreiras. Chámanos a atención o retablo de san Roque. Saímos do templo e enfronte, ergueita, impertérrita está a torre de Lanzós, capaz de esculcar toda a contorna no punto máis álxido de Castro Untia. Continuamos o noso camiño polo centro histórico; márcasenos as coordenadas da primeira muralla, xa viramos outra referencia na Porta da Vila; ao pouco enfronte do Mercado encontrámonos coa dificultade de escoller o camiño a seguir: á dereita santa María do Azougue, á esquerda san Francisco. Bendito problema! A decisión é unánime, visitamos as dúas. Santa María é un espectáculo: por se non tivésemos suficiente arte dánsenos novas coordenadas temporais, no retablo aparece o Calendario Agrícola, sempre vencellado ao Calendario Litúrxico. En san Francisco destaca o sartego de Fernán Pérez de Andrade o Bo; a igrexa é luminosa, lanzal. No noso deambular polas dúas veciñas igrexas quedamos coa imaxe de santa María, intercesora, salvando a humanidade das ascuas do inferno. Sinalaremos, por último, o fachendosos que parecían os Andrade, non só se emparentaban espiritualmente con san Pedro de Mezonzo, non só dominaban o ámbito do temporal situándose por riba de ósos e porcos bravos, senón que se atreveron a variar a simboloxía do Agnus Dei, por un Porcus Dei (no curuto do tellado vese ben: a cruz chantada no porco bravo, nun  claro proceso de cristianización de vellos mitos totémicos).
Continuamos o noso periplo cara á rúa dos Prateiros, onde acougamos as nosas carencias físicas na antiga Botica, auténtico conxunto de cacharros que gardan historias centenarias de enfermidades, cacharros discretos, inmóbeis testemuñas da intrahistoria betanceira.

(Fotos de Pedro Rodríguez)
 

Saímos a extramuros, recordando o carácter acoutado de Betanzos polos cursos fluviais do Mendo e do Mandeo. Achegámonos á Ponte Vella, onde embarcamos na lancha “Diana Cazadora”, para remontar o Mandeo ata o Campo dos Caneiros. Non é agosto, pero queremos departir confidencias e viandas río arriba acompasados polo fresco. Para espelírmonos preséntase diante nosa un vieiro ameno ata o couto de Chelo, hora e media acarantoñados pola Nai Natureza. De volta xa, na lancha, agasallados pola beleza das ribeiras do Mandeo, un fluír sutil  a cabalo entre o líquido e o gaseoso, sen sentir o peso da materia.
                               Vémonos en Betanzos!!!
                                               27 de setembro do 2014
Antonio Fondo Rodríguez, Bibliotecario do IES Plurilingüe  ‘Eusebio da Guarda’.

Ningún comentario:

Publicar un comentario