venres, 23 de agosto de 2024

Un filme clásico...en homenaxe a Alain Delon.

 Reproducimos da recensión,  publicada o 25 de xuño, da novela "Il gatttopardo" e da súa versión cinematográfica, a parte referida a esta última, como homenaxe a un dos seus protagonistas, Alain Delon, que acaba de falecer. Un grande do cinema, propietario dun dos físicos máis fermosos da historia, dunha personalidade difícil, por veces conflitiva, politicamente incorrectísima pero sempre sincera e inconfundible. Un actor versátil a quen, creo, a súa beleza lle impediu por veces ser valorado polo seu facer e que, no caso da película que comentamos, non dos seus mellores papeis pero si dos máis populares, se identificou tanto co personaxe que interpretou que cada vez que relemos o libro,  sentimos que el é Tancredi. Descanse en paz.



A novela, publicada en 1958, tivo, en 1963, unha versión cinematográfica, considerada obra mestra até o punto de ser, para moitos, un dos infrecuentes casos en que a película é superior á obra literaria na que se basea, opinión coa que non concordo. "Il gattopardo" de Visconti é unha adaptación relativamente fiel da novela, con algunha licenza de peso, como a eliminación dos capítulos finais, co que a morte do protagonista só queda suxerida no filme. Ademais, o punto de vista de don Fabrizio, as súas reflexións e observacións, (tan importantes na novela), fican esvaecidas no filme, substituídas por xestos, silencios, olladas na, por outra banda, moi celebrada  interpretación de Burt Lancaster quen, porén, non consegue transmitir todos os matices emocionais do personaxe.
A película é visualmente moi fermosa, a fotografía excelente, en especial na reprodución da areosa e poeirenta terra siciliana; hai, ademais, escenas que parecen cadros, que representan moi ben a mestura de luxo e decadencia en que vive a familia protagonista. Os personaxes tenden, en xeral, á caricatura; esta tendencia ao exceso bufo non a percibín tan claramente na novela, onde o ton é acedamente irónico.
A narración resulta un pouco plana, ás veces parece que non avanza, que se recrea en exceso nos detalles (moi expresivamente, un espectador dixo que na película había "demasiados complementos circunstanciais") e hai certa desproporción na súa estrutura (a famosa escena do baile é, para algúns, o miolo temático do filme  mentres para outros é excesivamente longa). En todo caso, a película, como dixemos, respecta bastante fielmente a obra de Tomasi di Lampedusa e está considerada un clásico.






 


martes, 6 de agosto de 2024

Un libro cada semana...ou cada mes..."Crónicas marcianas".

  


Neste mes, cheo de viaxes, algunhas a lugares exóticos e afastados, e, aproveitando a recente descuberta de posible vida en Marte, recuperamos unha das primeiras recensións publicadas neste blog.


Publicado en 1960, "Crónicas marcianas" narra a colonización de Marte por parte dos terrícolas, entre 1990 e 2026. Trátase dunha obra de ciencia-ficción que, lida hoxe, época en que se desenvolvería a súa acción, resulta encantadora pola inocencia coa que pinta as viaxes interplanetarias e a vida en Marte. 

   A obra está moi ben escrita, alternando momentos de fermoso lirismo con outros de áxil estilo narrativo, moi cinematográficos. Pódese desfrutar coma obra de puro divertimento pero tamén coma crítica da soberbia do ser humano, que tenta de impor a súa "civilización" mesmo alí onde xa existe outra. Non podo dicir que é o que non me gusta porque me gusta todo: é un clásico da narrativa do século XX.


   Existe unha miniserie televisiva, de 1980, dispoñible na rede, que se aproxima con bastante fidelidade á novela, e consegue transmitir, nalgún dos episodios, parte do seu  misterioso magnetismo. E, en tempos de efectos especiais espectaculares, resultan encantadoramente vintage os da miniserie. Para visionar acariñados polo lene ritmo estival.
                                                                                                                    S.P.


 

martes, 25 de xuño de 2024

Un libro, e a súa versión cinematográfica, cada semana...ou cada mes..."Il gattopardo"


 Un clásico que gaña con cada relectura, que se fai inmenso a medida que imos cumprindo anos e que, como obra mestra que é, ten varias "capas" de lectura, a máis profunda das cales trata sobre un dos grandes temas da literatura: o poder devastador do paso do tempo.

Desde a perspectiva do protagonista,  Don Fabrizio, príncipe siciliano en cuxo escudo familiar figura o felino que dá título á novela, asistimos, no contexto histórico da unificación italiana, á transformación da antiga sociedade aristocrática noutra onde irrompe unha nova clase dominante: a burguesía arribista . Os que coñezan a obra de Otero Pedrayo, recoñecerán o tema  nas novelas que tratan a decadencia da fidalguía galega. 

A obra pode catalogarse como novela histórica, pero ademais, ou especialmente, como novela de personaxe pois, a pesar de ter un narrador externo, toda ela, excepto a breve parte final, un epílogo tras a morte do protagonista, está contada desde a perspectiva de Don Fabrizio, quen observa, cunha mestura de melancolía e irónico humor amargo, a realidade que o rodea. De novo lembramos a Otero Pedrayo, e algúns dos seus fidalgos, personaxes con luces e moitas sombras, coma Don Fabrizio, pero presentados con afecto polos seus creadores, membros da mesma clase social.

A crítica dixo que Don Fabrizio está inspirado no bisavó do autor, pero probablemente a súa visión da vida sexa tamén a do propio autor, un home xa preto da morte (a novela publicouse postumamente). E, aínda que, como se dixo, o paso implacable do tempo e a morte inevitable son o grande tema da obra, nesta latexa a Vida; cunha expresividade e unha penetración psicolóxica admirables, Tomasi di Lampedusa pinta, en escenas, cadros da vida da familia e do contorno do protagonista, quen, aínda que no esplendor da súa madureza, sabe que o destino último do ser humano é morrer.

                                                                                                        



   A novela, publicada en 1958, tivo, en 1963,  unha versión cinematográfica, considerada obra mestra até o punto de  ser, para moitos, un dos infrecuentes casos en que a película é superior á obra literaria na que se basea, opinión coa que non concordo. "Il gattopardo" de Visconti é unha adaptación relativamente fiel da novela, con algunha licenza de peso, como a eliminación dos capítulos finais, co que a morte do protagonista só fica suxerida no filme. Ademais,  o  punto de vista de don Fabrizio, as súas reflexións  e observacións, (tan importantes na novela), fican esvaecidas no filme, substituídas por xestos, silencios, olladas na, por outra banda, moi celebrada interpretación de Burt Lancaster quen, porén, non consegue transmitir todos os matices emocionais do personaxe.

   A película é visualmente moi fermosa, a fotografía excelente, en especial na reprodución da areosa e poeirenta terra siciliana; hai, ademais, escenas que parecen cadros, que representan moi ben a mestura de luxo e decadencia en que vive a familia protagonista. Os personaxes tenden, en xeral, á caricatura; esta tendencia ao exceso bufo non a percibín  tan claramente na novela, onde o ton é acedamente irónico.

   A narración resulta un pouco plana, ás veces parece que non avanza, que se recrea en exceso nos detalles (moi expresivamente, un espectador dixo que na película había "demasiados complementos circunstanciais" ) e hai certa desproporción na  súa estrutura  ( a famosa escena do baile é, para algúns, o miolo temático do filme mentres para outros  é excesivamente longa). En todo caso, a película como dixemos, respecta bastante fielmente a obra de Tomasi di Lampedusa e está considerada un clásico.

                                                                                                             S.P.

  

martes, 2 de abril de 2024

Un libro cada semana...ou cada mes..."Corazón que ri, corazón que chora"


Recuperamos esta recensión, publicada hai case dous anos, coma homenaxe a  unha  grande dama das letras, falecida hoxe.

 Maryse Condé, escritora francesa nacida en Guadeloupe, Premio Nobel Alternativo en 2018, lembra, cunha sinceridade por veces sorprendente pola súa dureza cara a si mesma e á súa familia, a súa infancia de nena de clase acomodada que non entende moitas cousas da sociedade colonial na que vive. Racismo, autoodio, clasismo, hipocresía social...observados por unha rapaza que vai describindo unha realidade, a súa e a da súa terra, difícil e moi complexa.  É moi expresiva a pintura que fai da Guadeloupe da súa infancia, feita cunha linguaxe clara e directa, amosando os sentimentos de xeito sutil e profundo, con grande penetración psicolóxica e espindo sen pudor a súa alma e a da sociedade "créole" que, por debaixo da súa riqueza cultural, agocha unha grande dificultade de convivencia.

                                                                                                   S.P.

 

xoves, 29 de febreiro de 2024

Un libro cada semana...ou cada mes..."Middlesex".

   Middlesex, premio Pulitzer de ficción no ano 2003, proposta como candidata ao que nos EUA chaman "grande novela americana"(en realidade, estadounidense) e éxito de vendas no seu día, é unha novela de máis de seiscentas páxinas que se len sen enteirarse pola súa amenidade e pola abondosa información que aporta sobre moi diversos temas, de plena actualidade vinte anos despois da súa publicación: a  inmigración, os disturbios raciais, a brutalidade da guerra e, sobre todo, a intersexualidade. Aínda que o fío condutor é a historia de Callíope/Cal,  personaxe a cuxa condición sexual se refire o título (en xogo de palabras co nome do barrio onde se instala coa súa familia) e pode, polo tanto, cualificarse de "novela de personaxe", encaixa tamén en moitos outros subtipos: é "novela de aprendizaxe", porque presenta a transición da nena Callíope ao mozo, e finalmente adulto Cal, que é quen narra, en analepses, esa evolución. Tamén ten elementos de "novela histórica", porque unha boa parte dela conta a historia dos avós gregos do/da protagonista, co fondo da guerra greco-turca dos anos 20 do pasado século, que os empuxa a fuxir aos EEUU, onde vivirán os conflitos raciais de Detroit  nos anos sesenta. Tamén ten elementos de "novela de viaxe", na parte en que Callíope, ao descubrir a súa verdadeira condición, foxe e viaxa a San Francisco, onde se transformará en Cal.Ten,  así mesmo,  pinceladas de novela de intriga, con episodios como a desaparición e sorpresiva reaparición do tío de Callíope, Zizmo, ou a parte final, referida á morte do seu pai. Pero ademais é, fundamentalmente,  o que se denomina "saga familiar", xa que se narra a historia de varias xeracións da familia do narrador protagonista.
   A novela ten un ton traxicómico, porque, aínda que se narra con lixeireza e frecuentemente con humor, a trama está chea de acontecementos moi serios, mesmo tráxicos; algúns críticos consideran un elemento de traxedia clásica o incesto (neste caso, dos avós),  que provoca, como  castigo dos deuses, a intersexualidade de Callíope/Cal; o seu nome, xunto coa súa  condición  hermafrodita serían ademais elementos da mitoloxía.
   A obra é, como se ve, monumental, tanto por  extensión coma por multiplicidade argumental ; quizais se percibe nela unha certa desorganización, tanto na alternacia das voces narradoras (os puntos de vista de Callíope/Cal confúndense ás veces cos dunha voz omnisciente) coma nos saltos temporais e argumentais. Falta certa profundidade na caracterización dos personaxes,   especialmente no caso de Callíope/Cal, de quen se esperaría  unha maior redondez psicolóxica, máxime tendo en conta a complexidade da súa traxectoria vital. Dá a sensación de que o autor (quen recoñece, por certo, algúns elementos autobiográficos na obra ) quixo abarcar moitos temas e enleouse un pouco. Aínda así, é unha novela moi interesante, entretida e orixinal. Que non é pouco.
                                                                                             S.P.