2015. ANO INTERNACIONAL DA LUZ
(Celebración en Barcelona)
A ONU declarou 2015 ‘Ano Internacional da luz’.
Nun acto académico celebrado en febreiro en Barcelona, España sobe ao carro das
celebracións: “Esta conmemoración pretende concienciar á sociedade da
importancia da luz e mais das súas teconoloxías asociadas en áreas coma a
enerxía, a educación, a saúde, a comunicación ou o medio ambiente”. Nese acto
inaugural, Ignacio Cirac, Caterina Biscari e Jeroni Nadal destacaron a importancia
da luz nas nosas vidas. As actividades do Ano Internacional da Luz pódense
consultar na páxina web lanzada polo Comité Español www.luz2015.es e mais no portal internacional www.light2015.org
Nós, desde a Biblioteca Escolar, queremos
contribuír minimamente nesta conmemoración. Así, cada quincena –a partir desta
semana e ata final de curso-, achegaremos o noso gran de area.
Comezamos na casa: a UdC celebrou unhas xeiras
nas que diversos especialistas explicaban os Nobel 2014. O 20 de febreiro do
2015, tocoulle a quenda ao Nobel de
Física 2014: Isamu Akasaki, Hiroshi Amano e Shuji Nakamura, polo
desenvolvemento das luces led. A explicación correu a cargo do profesor
Óscar Cabeza Gras, do grupo de investigación Mesturas, do dpto. de Física da
Facultade de Ciencias da Universidade coruñesa.
Postos en contacto co prof. doutor Óscar
Cabeza, respondeunos amablemente, enviándonos unha rica información e
aconsellándonos que nos comunicásemos co noso dpto. de Física.
Reunímonos na Biblioteca coa catedrática de
física do Instituto, Dª Mª Carmen Díaz Cabanas e velaquí a síntese que nos
transmitiu sobre o que é un led.
Un led é un díodo. Un díodo é a unión de dos
semicondutores, un tipo P (condución por ocos –sendo un oco a vacante que deixa
un electrón nun enlace covalente) e outro tipo N (condución por electróns).
Conseguimos os semicondutores tipo P e N dopando
(engadindo impurezas: fósforo, arsénico, boro, indio...) por exemplo o
xermanio (Ge) e mais o silicio (Si).
O díodo só deixa pasar a corrente cando está
polarizado directamente (aquí a catedrática de física debuxounos uns esquemas
que vos aforramos: os que esteades directamente interesados deberedes preguntar
aos vosos profesores nos vosos centros). No salto que dan os electróns ao pasar
dun semicondutor ao outro pérdese unha pequena cantidade de enerxía en forma de
luz, con fotóns de frecuencia. Esta é a fórmula a ter en conta: v=E/h (onde esa
especie de uve representa a frecuencia, ‘E’ é a enerxía, e ‘h’ é a constante de
Planck).
Variando a dopaxe (cantidade de impurezas) e
variando o material pódese conseguir que a luz emitida teña unha frecuencia
(=unha cor) concreta. É dicir, a cada frecuencia correspóndelle unha cor.
Ata aquí a explicación da nosa catedrática.
Na información do prof. dr. Cabeza Gras
dísenos que a importante é a cor azul, xa se coñecían LEDs encarnados, amarelos
e verdes nos anos 70, pero non se atopara ningún material que emitira en azul
e, xa que logo, non se podía facer a luz branca.
Quizais vos interese tamén saberdes das aplicacións dos LEDs (información
facilitada polo prof. Cabeza). Ademais do que xa sabemos (iluminación nos faros
dos coches, nos semáforos, na nosa casa), hai moitas aplicacións:
. Displays alfa numéricos.
. Láseres LEDs (o azul traballa mellor có
vermello)
. Pantallas para TV, teléfonos, ordenadores,
tabletas...
. Carteis xigantescos que cambian as formas e
cores a vontade.
. Flash das cámaras.
. Cultivo en lugares cerrados (poden imitar o
espectro horario do sol).
. Facilidade para acolalos con paneis solares
FV illados.
. Esterilización de auga (mediante LEDs
ultravioleta).
. Sensores e mandos a distancia con LEDs
infravermello ou ultravioleta.
:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
A pregunta que vos facemos é esta: Sabedes cal
é a diferenza básica entre unha lámpada con luz LED e unha lámpada fluorescente
(en termos de consumo)?
Desde a B. E. do Instituto esperamos ter
despertado a vosa curiosidade científica!
(Os señores Akasaki, Amano e Nakamura, tras recibiren as medallas o 10 de Nadal do 2014)