domingo, 24 de decembro de 2023

Un filme cada semana...ou cada mes..."You can't take it with you".


   Se hai un filme considerado propio do Nadal, é "Que belo é vivir", de Frank Capra. Todos os anos se emite na tele e xa case o sabemos de memoria...Pero hai outro, tamén de Capra, que imos comentar hoxe, e que representa tamén os valores deste director, moi axeitados para telos presentes  nestes datas. Estreouse en España co título "Vive como quieras" e tanto esta tradución coma o título orixinal reflicten moi ben a mensaxe deste filme clásico baseado nunha obra de teatro gañadora dun premio  Pulitzer, premiado con varios Óscar e que pode representar perfectamente o que se deu en chamar "o espírito do Nadal", se entendemos por tal o amor, a xenerosidade, o desinterese polo material, o "ser" por riba do "ter"...ademais de  transmitir alegría, optimismo e ganas de vivir.
   No filme, como case todos os de Capra, con elementos de "screwball comedy", preséntasenos a  historia de amor entre un representante da clase adiñeirada e unha rapaza pertencente a unha modesta familia (estrambótica, moito, pero na forma, que non no fondo) que representa ese vivir buscando a autorrealización prescindindo de ataduras sociais (curiosa é a escena  onde o avó se cuestiona a necesidade de pagar impostos). O contacto entre ambos mundos provoca a transformación  do pai de Tony, o namorado, personaxe que representa a ambición e o culto ao diñeiro, noutra persoa que recupera a humanidade que lle quedara polo camiño. O filme está, pois, cargado de valores morais, aínda que hai quen  critica o conformismo dos "pobres" e unha suposta propaganda do liberalismo; critícanse tamén a tendencia á caricatura nas situacións, a caracterización pouco afortunada das personaxes femininas e mesmo o racismo-clasismo en relación aos criados negros da familia Sycamore.
Como a película está baseada nunha peza teatral, atopamos escenarios predominantemente interiores e  certa tendencia á sobreactuación, De entre os personaxes, destaca o avó Sycamore, quen encarna os valores antes mencionados e outros, coma a incorruptibilidade ante o diñeiro, a lealdade aos afectos, a xenerosidade co "inimigo", a confianza, porque cada día trae o seu  afán...un personaxe marabilloso.
Por todo isto, e pese que para algúns é un filme demasiado meloso, mesmo escapista (filmouse en plena "Gran Depresión" tras o crac do 29 ) eu creo que é moi axeitado para estes tempos un pouco orfos de referentes e para estas datas nas que se supón que debemos esforzarnos por ser un pouco mellores.
                                                                             S. P .                       
                                                                                                             

   
   
   
 

xoves, 9 de novembro de 2023

Un filme cada semana...ou cada mes..."Arsénico por compasión".


 Filme considerado clásico, dirixido por un cineasta tamén clásico, baseado nunha  obra teatral de éxito, Arsénico e encaixe antigo (esta sería a tradución do título orixinal) é un exemplo de humor enlouquecido (con algúns, non todos, elementos de screwball comedy), puramente negro que, a case oitenta anos da súa estrea, provoca reaccións moi diversas: desde quen o considera unha xenialidade, até quen acha que envelleceu mal e que graza ten pouca.

Un crítico de teatro, recén casado, encóntrase, na casa das súas anciás e encantadoras  tías, coa sorpresa de que estas son, en realidade, unhas asasinas en serie; iso sí, como o título en español indica, "por compasión".  O filme ten un ritmo trepidante, ás veces mesmo esgotador; está protagonizado por un grupo de personaxes extravagantes algúns,  decididamente desequilibrados outros, e dá unha visión "amable" da loucura...até que aparece o personaxe que aporta ao argumento un toque de cine de medo: o irmán psicópata do protagonista (que lembra ao Frankenstein protagonizado por Boris Karloff). Para algúns, esta segunda parte da película perde a "frescura" da primeira, dándolle un xiro que non lle acae ben.
Ao ser un filme baseado nunha peza teatral, tanto as  interpretacións (tendentes á "sobreactuación"), como a escenografía e a iluminación resultan teatrais; isto, unido á fotografía en branco e negro, pode resultar disuasorio para os espectadores actuais, afeitos a outro tipo de cinema. Por outra banda, o humor, xénero sempre difícil, pode resultar neste caso,  para algúns,  rancio. Pese a todo isto, pode ser unha experiencia interesante para o  alumnado achegarse a un cine tan diferente daquel ao que están afeitos.
                                                                                               S. P.

sábado, 23 de setembro de 2023

Un libro cada semana...ou cada mes..."La familia grande".


 

   Unha portada (na edición española), un título (en español no orixinal; ignoro o porqué)  suxiren o paraíso: a familia (a de sangue e a outra, a dos amigos) que durante décadas se reúne en Sanary para desfrutar da natureza e, sobre todo, da liberdade, é a de Camille Kouchner quen, con esta novela testemuño,  sacudiu a sociedade francesa hai un par de anos, ao revelar que, nese aparente paraíso,  se agachaba o inferno dos abusos a menores. E, se o escándalo foi tamaño, foi porque a familia da autora, herdeira do espírito libertario do maio do 68, pertence á chamada "gauche caviar", elite política e social do país veciño (con membros do goberno francés e do parlamento europeo entre eles)

   Kouchner, despois da morte da súa nai, emprende unha viaxe emocional a un pasado escuro, ocultado, que a destruiu, até  que liberou  o segredo que gardaba e que a envolvía coma unha serpe (a hidra da que fala ao longo do libro). Asistimos ao derrubamento dunha familia disfuncional, cuxa visión da vida, supostamente positiva (a liberdade por enriba de todo) resulta unha absoluta falta de valores que acaba destruíndoos; e todo, agachado tras a consabida hipocrisía e, sobre todo, o silencio (sabíase...ou imaxinábase...)

   O estilo narrativo é directo, por veces un pouco desleixado; non se agochan os aspectos máis sórdidos da historia, aínda que tampouco se recrea neles. O ton é seco, cortante, transmite certa frialdade, o que dificulta a empatía coas vítimas do drama narrado.  En todo caso, a sensación que queda tras a lectura é demoledora: mesmo entre aqueles que din querer cambiar o mundo a mellor, habitan monstros.

                                                                                                                   S.P.

 

xoves, 24 de agosto de 2023

Un filme cada semana...ou cada mes..."Les misérables"


 

A que, polo seu título,  parecería enésima versión do clásico de Víctor Hugo, pese a algunhas ligazóns coa novela (a máis significativa das cales,  a cita final, a xeito de "moraleja"), é, en realidade, representante do que se podería denominar "filmes da banlieue", "xénero"  iniciado con La haine, con algún título que nos toca de preto aos que vivimos o mundo das aulas (Entre les murs), ou este filme, do ano 2019 pero oportunamente emitido na televisión coincidindo cos graves  disturbios recentemente producidos no país veciño.
  Neste "xénero" cinematográfico tan francés, móstrasenos a situación explosiva que se vive nun país que, pese aos esforzos de integración, parece ter fracasado, de xeito que moitos dos barrios das súas cidades son avesporeiros nos que o conflito estala, na maioría dos casos, provocado por certas intervencións policiais pouco ortodoxas.  Este filme, dirixido por Ladj Ly,  un ex-habitante de Montfermeil (comuna onde se desenvolvía parte da acción da novela de Víctor Hugo), barrio hoxe "quente" da periferia parisina, poboado, como o propio director di, por miserables coma os da novela orixinaria, ten un desenvolvemento moi dinámico, é moi entretido, mesmo  con toques de humor sarcástico. Mostra a difícil, pero harmónica á súa maneira, convivencia entre os diferentes grupos que viven no barrio. Os protagonistas son tres policías, de métodos que por veces resultan non só ilegais senón faltos de ética, e os nenos, esa "herba" mal coidada da frase que fecha o filme;  estes, reaccionando brutalmente a un comportamento igualmente brutal dos policías, van transformar, no tramo final, o que parecía unha historia case costumista, nun pesadelo.
Les misérables obtivo varios premios, críticas positivas e éxito de público. É, ademais dunha moi aceptable ópera  prima, un documento tristemente interesante para achegarse a unha realidade moi dura, Paréceme recomendable.
                                                                                               S.P. 

martes, 18 de xullo de 2023

Un libro cada semana...ou cada mes... "Travesuras de Guillermo"



Recuperamos para este verán, unha das primeiras recensións desta  xa anciá sección do blog, sobre un clásico da literatura infanto-xuvenil, un pouco esquencido, coa esperanza, agora que está tan de moda o vintage, de que algún xove lector se sinta tentado a coñecelo...

Case todos os veráns, desde os xa lonxincuos da infancia, "viaxo" a unha idílica vila da campiña inglesa para acudir á miña cita con Guillermo Brown. E debo dicir que, aínda que se trata de literatura infanto-xuvenil, segue divertíndome e encantándome como naqueles anos en que eu tiña a idade do protagonista...Certo é que, daquela,  eu vivía as súas aventuras con esa  emoción que nunca máis se experimenta, e hoxe desfruto especialmente a ironía e o fino humor  co que a autora describe a sociedade inglesa das primeiras décadas do século XX.

Guillermo vive coa súa familia nunha apracible vila. Trátase dunha familia acomodada, sempre preocupada polas trasnadas de Guillermo, incorrixible capitán dos proscritos (panda de amigos que, comandados por el, organizan as aventuras máis enlouquecidas, froito da fantasía do protagonista quen , ideando unha realidade paralela, se mete en mil leas, das que non sempre sae ben parado). Guillermo, coma os nenos burgueses  de Os Biosbardos, de Blanco-Amor, odia as constricións da clase á que pertence,  e a maioría das súas aventuras xorde da fuxida, por medio da fantasía, desa realidade que detesta.

Mágoa que unhas historias tan deliciosas, que tanta felicidade proporcionaron a xeracións de nenos, (e non tan nenos) estean hoxe practicamente esquencidas...Desde aquí anímovos  a recuperalas. Vale a pena.

                                                                                                                S.P.






domingo, 25 de xuño de 2023

Unha serie, baseada nun libro, cada semana...ou cada mes..."The flight attendant"


 

É unha serie baseada na novela de Chris Bohjalian.

É unha historia de suspense centrada na voráxine que vive Cassandra Bowden,  a súa protagonista, que é azafata de voo, tras despertar nunha habitación dun hotel en Bangkok. Tras despertar sen recordar nada da noite pasada, dáse conta de que está chea de sangue,  xa que á persoa con quen pasou a noite, que era un pasaxeiro do seu voo, matárono. Rapidamente recolle as súas cousas para coller o voo de volta a New York co resto da tripulación, pero o que non sabe é que o FBI a está esperando para facerlle unhas preguntas sobre a morte do pasaxeiro... E se realmente é ela a asasina?

 

Unha serie que é moi recomendable de ver para as persoas ás que lles guste o suspense,  xa que até o capítulo final te mantén  en vilo. Ideal para as calorosas sobremesas  de verán.

                                                    P. M. L-P.


sábado, 27 de maio de 2023

Un libro cada semana...ou cada mes..."A milla verde"




Outubro de 1932, cárcere de Cold Mountain. Os presos condenados á morte agardan o momento de ser sentados na cadeira eléctrica polos seus actos de loucura, homicidio e vinganza. Paul Edgecombe, carcelario, coñece a John Coffey, asasino de dúas rapazas, un home enigmático dotado de poderes paranormais. Sumerxido nunha intensa dúbida sobre o verdadeiro pasado de John, Paul establecerá unha complexa relación de amizade co preso… Quen é realmente John Coffey e de que xeito exercerá cambios na vida de Paul?
Esta foi unha das moitas novelas que ultimamente tiven a sorte de poder ler. O autor,  Stephen King, aínda que célebre mundialmente máis ben pola súa narrativa de terror, toma con esta novela un enfoque completamente distinto; os vampiros e as criaturas malignas dun amplo universo terrorífico que ao longo dos años nos deu a coñecer, esvaecen totalmente aquí. Pero isto non me induciu dúbida algunha no momento de ler a obra; sempre pensei que, se ben é certo que me fascinaron aqueles relatos cheos  de pantasmas e demos, a magnificencia destes debíase en parte á pericia do autor para contar ben historias. Como xa expliquei no anterior parágrafo, esta novela está ambientada nun cárcere na que os condenados á morte viven os seus últimos meses previos á súa execución na cadeira eléctrica. O narrador e protagonista, Paul Edgecombe, como axiña se descobre, non é un home feito para facer de verdugo nunha sociedade completamente segura de que electrocutar aos malfeitores é o único método de impor xustiza no mundo, senón que, en cambio, aprende a coñecelos máis íntimamente. E aquí cabe resaltar o que, na miña opinión, esta novela fai mellor:
  mostrar que as cousas non son sempre, como moitos poderían pensar, brancas ou negras. No mundo real, a diferenza do que aprendemos de pequenos, non sempre resulta tan simple discernir entre a maldade e a bondade e, en ocasións, ambas poden ben encontrarse mesturadas; poucas veces conseguín encontrar esta clase de realismo reflectido nunha obra. Por conseguinte, o lector comprenderá que non todos os presos no cárcere de Cold Mountain son malos nin loucos necesariamente. Ás veces, as desgrazas que a mala sorte exerceu  neles conformaron o sustento dos crimes que máis tarde cometeran, despois de que as súas esperanzas e crenzas esvaeceran como engulidas pola entropía do destino. Outras, desvélase ante nós a atrocidade dun sistema legal  completamente inxusto como é o da condena á morte: non todos os executados son sempre culpables. Así, en cada conversación ou interacción entre Paul e os presos, existe unha atmosfera escura e inquietante que acompaña ao desenvolvemento da situación, que é a nosa conciencia de que todos aqueles presos, quizais máis cedo que tarde, percorreran “a milla verde” con dirección á cadeira eléctrica como última travesía na súas vidas. E, finalmente, a novela consegue sinalar que, se cabe, ás veces son os homes libres, afastados das limitacións que impoñen as reixas do cárcere, os verdadeiros monstros axexando entre a escuridade e fuxindo de delitos na nosa sociedade.
Outra cousa para min moi ben conseguida é a tridimensionalidade dos personaxes da que a novela se encontra plena, aínda que, quizais, non era de esperar menos dun escritor como Stephen King. Pero o que verdadeiramente me abraiou foi o feito de que o personaxe polo que máis cariño sentín e aquel que,  poderíase dicir, menos di ao longo da historia, John Coffey, o personaxe principal motor da historia, o presunto
responsable do asasinato de dúas xemelgas, un home de estatura por encima dos dous metros, negro e cunha misteriosa mirada de tristura incesante plasmada  no seu rostro. Penso que, a través deste personaxe, Stephen King mostra como a abundancia de diálogos non é obrigatoria para crear un personaxe que se sinta vivo. Aínda meses máis tarde permanece na miña memoria a única ocasión en que John Coffey fala extensamente, dedicando a Paul (e ao lector) as súas opinións máis directas e concisas, fruto da súa bondadosa inxenuidade algunha vez existente, sobre o decadente mundo no que, desgraciadamente, vivimos.
                                                                              C. P . 
 

domingo, 2 de abril de 2023

Un filme clásico cada semana...ou cada mes..."Cría cuervos..."


 Recentemente faleceu Carlos Saura, cineasta xa clásico antes da súa morte,  e, como homenaxe póstuma,  comentaremos un dos seus filmes máis coñecidos. Nel, a protagonista adulta, mediante analepse (as anacronías son constantes na película) adoptando a perspectiva da nena (todo ollos, en sentidos real e figurado) que foi, lembra a vida dunha familia burguesa, a súa,  da España dos últimos anos do franquismo. O matrimonio mal levado, a causa do machismo do pai, militar, e a insatisfacción da nai,   unha muller frustrada, gravemente enferma; as relacións entre criadas e señores...Quen vivise na España dos anos 70 do pasado século recoñecerá esa sociedade, tan distinta da actual,  vista cun ollo fortemente crítico.

Pero, ademais desa lectura, realista (algúns críticos denominárono "costumismo español"), a película é tamén (e esta lectura universaliza a mensaxe do filme) unha reflexión dura, por veces turbadora, sobre o mundo da infancia , todo menos idílico; o propio director afirmou que consideraba a infancia unha das etapas máis terribles do ser humano. Ana, a protagonista, é unha nena observadora, intelixente, pero tamén cruel, implacable; non hai idealización da mente infantil, senón que se mostran as luces e as sombras da psique humana, e intuímos os efectos da infelicidade e do desequilibrio que provén da desestruturación familiar, no retrato dunha nena moi ferida. Ecos de Bergman, como suxeriu algunha crítica?

Saura, cineasta de filmografía moi extensa e variada, introduce nas películas desta etapa, posiblemente as máis complexas, escenas  oníricas; nesta, a mestura entre realidade e irrealidade é menor que noutras, pero tamén se dá, e aprécianse ecos do seu admirado Buñuel.

"Cría cuervos..."é un clásico do noso cine, e, aínda sendo cine de autor, acadou certo éxito popular:  desde o seu ambiguo título até a interpretación de Ana Torrent, con eses ollos cheos de vida propia, sen esquencer a banda sonora, na que destaca a canción "Porque te vas", que  os que temos unha certa idade coñecemos e cantaruxamos máis dunha vez...

Para concluír, lembremos que a película obtivo prestixiosos receñecementos internacionais, o que é unha mostra máis da súa calidade.

                                                                                                           S.P.

mércores, 8 de marzo de 2023

Día Internacional da Muller



 

Un filme clásico, baseado nunha novela, cada semana...ou cada mes..."Johnny Guitar"


 Emitido recentemente no ciclo de filmes clásicos da 2 de RTVE, é un western de culto, louvado pola maioría da crítica, aínda que tamén hai moitos que o consideran unha obra sobrevalorada.

  O reencontro entre a propietaria dunha cantina e o ex-pistoleiro que regresa para recuperar a relación amorosa que tiveran tempo atrás  prodúcese nun contexto de violencia moi característica neste xénero cinematográfico (tiros, linchamentos, shériffs cuxa misión parece máis a vinganza que a xustiza...). Pero hai aspectos curiosos: en primeiro lugar, o título resulta enganoso, pois parece conceder o protagonismo  ao personaxe masculino que resulta ser, en realidade, un secundario bastante anódino nunha historia cuxas verdadeiras protagonistas son dúas mulleres, Vienna e a súa antagonista, a malísima Emma; a súa rivalidade a morte resulta ser o verdadeiro tema do filme.

  A película ten un desenvolvemento bastante teatral, tanto porque boa parte das escenas transcorren en espazos interiores moi iluminados, como porque as interpretacións resultan en ocasións ampulosas; ademais, o desgarrado da relación de odio entre as dúas mulleres (que deu lugar a curiosas interpretacións sobre o seu posible trasfondo homoerótico) ten ecos de traxedia clásica. É interesante tamén o vestiario, ao que se atribuíron trazos simbólicos (a contraposición entre o branco do vestido de Vienna nun momento climático e o negro dos "xusticeiros" que a van aforcar). Controversia causou tamén a elección da actriz protagonista, que moitos encontran excesivamente masculina, tanto no seu comportamento (outros, en cambio, considérana unha muller empoderada) como no seu aspecto físico. 

  En todo caso, o filme ten un dos diálogos considerados máis románticos da historia do cine, un ritmo bastante áxil e  unha historia que interesa até a última escena, que resulta ser un "happy end" un pouco inesperable como colofón a unha película tan sombría.

                                                                                                            S.P.

sábado, 25 de febreiro de 2023

Un filme cada semana...ou cada mes..."As bestas"


 Baseada en feitos reais, a  chegada a unha pequena aldea  dunha parella de franceses, na busca dunha vida apracible, altera a convivencia cunha familia  de veciños oriúndos do lugar. Ao chocar intereses e criterios canto á implantación  de eólicos, comezan a axexar e acosar ao home até darlle morte.

Territorialidade. Poder. Loitas. Orgullo. Envexas. Medo. Morte. A escalada da violencia que vai desde o sarcasmo e a ironía até o asediar e matar. O masculino  "ao besta" e os perigos de considerar o outro coma "o inimigo", ou ao "outro porque non pensa igual"e, por riba "é o de fóra, o estranxeiro..."

  E a débil forza do feminino, a voz de fondo que non se escoita e non se ten en conta, a da conciliación, a do "basta xa", "isto non me gusta", "ímonos de aquí", e a lealdade até ao infinito, a de "acepto o que non me gusta porque te quero", o non poder dicir que NON, o ser testemuña  muda ante a barbarie, a indefensión ante AS BESTAS.

A vida (mesma).

Excelente interpretación dos actores e desenvolvemento da historia, tinxida de tensión e drama até ao último minuto.

                                                                                                                     M. P.