sábado, 27 de maio de 2023

Un libro cada semana...ou cada mes..."A milla verde"




Outubro de 1932, cárcere de Cold Mountain. Os presos condenados á morte agardan o momento de ser sentados na cadeira eléctrica polos seus actos de loucura, homicidio e vinganza. Paul Edgecombe, carcelario, coñece a John Coffey, asasino de dúas rapazas, un home enigmático dotado de poderes paranormais. Sumerxido nunha intensa dúbida sobre o verdadeiro pasado de John, Paul establecerá unha complexa relación de amizade co preso… Quen é realmente John Coffey e de que xeito exercerá cambios na vida de Paul?
Esta foi unha das moitas novelas que ultimamente tiven a sorte de poder ler. O autor,  Stephen King, aínda que célebre mundialmente máis ben pola súa narrativa de terror, toma con esta novela un enfoque completamente distinto; os vampiros e as criaturas malignas dun amplo universo terrorífico que ao longo dos años nos deu a coñecer, esvaecen totalmente aquí. Pero isto non me induciu dúbida algunha no momento de ler a obra; sempre pensei que, se ben é certo que me fascinaron aqueles relatos cheos  de pantasmas e demos, a magnificencia destes debíase en parte á pericia do autor para contar ben historias. Como xa expliquei no anterior parágrafo, esta novela está ambientada nun cárcere na que os condenados á morte viven os seus últimos meses previos á súa execución na cadeira eléctrica. O narrador e protagonista, Paul Edgecombe, como axiña se descobre, non é un home feito para facer de verdugo nunha sociedade completamente segura de que electrocutar aos malfeitores é o único método de impor xustiza no mundo, senón que, en cambio, aprende a coñecelos máis íntimamente. E aquí cabe resaltar o que, na miña opinión, esta novela fai mellor:
  mostrar que as cousas non son sempre, como moitos poderían pensar, brancas ou negras. No mundo real, a diferenza do que aprendemos de pequenos, non sempre resulta tan simple discernir entre a maldade e a bondade e, en ocasións, ambas poden ben encontrarse mesturadas; poucas veces conseguín encontrar esta clase de realismo reflectido nunha obra. Por conseguinte, o lector comprenderá que non todos os presos no cárcere de Cold Mountain son malos nin loucos necesariamente. Ás veces, as desgrazas que a mala sorte exerceu  neles conformaron o sustento dos crimes que máis tarde cometeran, despois de que as súas esperanzas e crenzas esvaeceran como engulidas pola entropía do destino. Outras, desvélase ante nós a atrocidade dun sistema legal  completamente inxusto como é o da condena á morte: non todos os executados son sempre culpables. Así, en cada conversación ou interacción entre Paul e os presos, existe unha atmosfera escura e inquietante que acompaña ao desenvolvemento da situación, que é a nosa conciencia de que todos aqueles presos, quizais máis cedo que tarde, percorreran “a milla verde” con dirección á cadeira eléctrica como última travesía na súas vidas. E, finalmente, a novela consegue sinalar que, se cabe, ás veces son os homes libres, afastados das limitacións que impoñen as reixas do cárcere, os verdadeiros monstros axexando entre a escuridade e fuxindo de delitos na nosa sociedade.
Outra cousa para min moi ben conseguida é a tridimensionalidade dos personaxes da que a novela se encontra plena, aínda que, quizais, non era de esperar menos dun escritor como Stephen King. Pero o que verdadeiramente me abraiou foi o feito de que o personaxe polo que máis cariño sentín e aquel que,  poderíase dicir, menos di ao longo da historia, John Coffey, o personaxe principal motor da historia, o presunto
responsable do asasinato de dúas xemelgas, un home de estatura por encima dos dous metros, negro e cunha misteriosa mirada de tristura incesante plasmada  no seu rostro. Penso que, a través deste personaxe, Stephen King mostra como a abundancia de diálogos non é obrigatoria para crear un personaxe que se sinta vivo. Aínda meses máis tarde permanece na miña memoria a única ocasión en que John Coffey fala extensamente, dedicando a Paul (e ao lector) as súas opinións máis directas e concisas, fruto da súa bondadosa inxenuidade algunha vez existente, sobre o decadente mundo no que, desgraciadamente, vivimos.
                                                                              C. P . 
 

domingo, 2 de abril de 2023

Un filme clásico cada semana...ou cada mes..."Cría cuervos..."


 Recentemente faleceu Carlos Saura, cineasta xa clásico antes da súa morte,  e, como homenaxe póstuma,  comentaremos un dos seus filmes máis coñecidos. Nel, a protagonista adulta, mediante analepse (as anacronías son constantes na película) adoptando a perspectiva da nena (todo ollos, en sentidos real e figurado) que foi, lembra a vida dunha familia burguesa, a súa,  da España dos últimos anos do franquismo. O matrimonio mal levado, a causa do machismo do pai, militar, e a insatisfacción da nai,   unha muller frustrada, gravemente enferma; as relacións entre criadas e señores...Quen vivise na España dos anos 70 do pasado século recoñecerá esa sociedade, tan distinta da actual,  vista cun ollo fortemente crítico.

Pero, ademais desa lectura, realista (algúns críticos denominárono "costumismo español"), a película é tamén (e esta lectura universaliza a mensaxe do filme) unha reflexión dura, por veces turbadora, sobre o mundo da infancia , todo menos idílico; o propio director afirmou que consideraba a infancia unha das etapas máis terribles do ser humano. Ana, a protagonista, é unha nena observadora, intelixente, pero tamén cruel, implacable; non hai idealización da mente infantil, senón que se mostran as luces e as sombras da psique humana, e intuímos os efectos da infelicidade e do desequilibrio que provén da desestruturación familiar, no retrato dunha nena moi ferida. Ecos de Bergman, como suxeriu algunha crítica?

Saura, cineasta de filmografía moi extensa e variada, introduce nas películas desta etapa, posiblemente as máis complexas, escenas  oníricas; nesta, a mestura entre realidade e irrealidade é menor que noutras, pero tamén se dá, e aprécianse ecos do seu admirado Buñuel.

"Cría cuervos..."é un clásico do noso cine, e, aínda sendo cine de autor, acadou certo éxito popular:  desde o seu ambiguo título até a interpretación de Ana Torrent, con eses ollos cheos de vida propia, sen esquencer a banda sonora, na que destaca a canción "Porque te vas", que  os que temos unha certa idade coñecemos e cantaruxamos máis dunha vez...

Para concluír, lembremos que a película obtivo prestixiosos receñecementos internacionais, o que é unha mostra máis da súa calidade.

                                                                                                           S.P.

mércores, 8 de marzo de 2023

Día Internacional da Muller



 

Un filme clásico, baseado nunha novela, cada semana...ou cada mes..."Johnny Guitar"


 Emitido recentemente no ciclo de filmes clásicos da 2 de RTVE, é un western de culto, louvado pola maioría da crítica, aínda que tamén hai moitos que o consideran unha obra sobrevalorada.

  O reencontro entre a propietaria dunha cantina e o ex-pistoleiro que regresa para recuperar a relación amorosa que tiveran tempo atrás  prodúcese nun contexto de violencia moi característica neste xénero cinematográfico (tiros, linchamentos, shériffs cuxa misión parece máis a vinganza que a xustiza...). Pero hai aspectos curiosos: en primeiro lugar, o título resulta enganoso, pois parece conceder o protagonismo  ao personaxe masculino que resulta ser, en realidade, un secundario bastante anódino nunha historia cuxas verdadeiras protagonistas son dúas mulleres, Vienna e a súa antagonista, a malísima Emma; a súa rivalidade a morte resulta ser o verdadeiro tema do filme.

  A película ten un desenvolvemento bastante teatral, tanto porque boa parte das escenas transcorren en espazos interiores moi iluminados, como porque as interpretacións resultan en ocasións ampulosas; ademais, o desgarrado da relación de odio entre as dúas mulleres (que deu lugar a curiosas interpretacións sobre o seu posible trasfondo homoerótico) ten ecos de traxedia clásica. É interesante tamén o vestiario, ao que se atribuíron trazos simbólicos (a contraposición entre o branco do vestido de Vienna nun momento climático e o negro dos "xusticeiros" que a van aforcar). Controversia causou tamén a elección da actriz protagonista, que moitos encontran excesivamente masculina, tanto no seu comportamento (outros, en cambio, considérana unha muller empoderada) como no seu aspecto físico. 

  En todo caso, o filme ten un dos diálogos considerados máis románticos da historia do cine, un ritmo bastante áxil e  unha historia que interesa até a última escena, que resulta ser un "happy end" un pouco inesperable como colofón a unha película tan sombría.

                                                                                                            S.P.

sábado, 25 de febreiro de 2023

Un filme cada semana...ou cada mes..."As bestas"


 Baseada en feitos reais, a  chegada a unha pequena aldea  dunha parella de franceses, na busca dunha vida apracible, altera a convivencia cunha familia  de veciños oriúndos do lugar. Ao chocar intereses e criterios canto á implantación  de eólicos, comezan a axexar e acosar ao home até darlle morte.

Territorialidade. Poder. Loitas. Orgullo. Envexas. Medo. Morte. A escalada da violencia que vai desde o sarcasmo e a ironía até o asediar e matar. O masculino  "ao besta" e os perigos de considerar o outro coma "o inimigo", ou ao "outro porque non pensa igual"e, por riba "é o de fóra, o estranxeiro..."

  E a débil forza do feminino, a voz de fondo que non se escoita e non se ten en conta, a da conciliación, a do "basta xa", "isto non me gusta", "ímonos de aquí", e a lealdade até ao infinito, a de "acepto o que non me gusta porque te quero", o non poder dicir que NON, o ser testemuña  muda ante a barbarie, a indefensión ante AS BESTAS.

A vida (mesma).

Excelente interpretación dos actores e desenvolvemento da historia, tinxida de tensión e drama até ao último minuto.

                                                                                                                     M. P.