Antón
Fraguas neceu o 18 de decembro de 1905 en Isuela, na parroquia de
Loureiro e faleceu en Santiago de Compostela o 5 de novembro de 1999.
El foi un destacado historiados, etnógrafo, antropólogo e xeógrafo
galeguista.
Antonio
Fragoas
foi fillo de Manuel Fraguas Rodríguez,
un canteiro solteiro que marchou
a Brasil
puco antes de nacer o neno, e de Teresa Fraguas Vázquez, filla tamén
dun
canteiro.
Foi
á escola publica da parroquia, no lugar da Costa. O pai volveu de
América en 1912, casou coa nai e recoñeceu o fillo o
7 de agosto
dese ano. En 1918 os pais tiñan decidido volver migrar ó Brasil,
pero refusaron a idea pola intervención den mestre que tiña escola
en Famelga,
na que o rapaz ingresou, e que vía no neno capacidades para facer
Maxisterio.
Estudou
bacharelato de 1919 a 1924 no Instituto de Pontevedra, onde foi
alumno, entre outros, de Antón Losada Diéguez que influíu nel
e o converteu ao galeguismo. No ano 1923, con 18 anos, fundou con
outros compañeiros a Sociedade da Lingua, co obxectivo
de loitar
na defensa do galego e publicar un dicionario, que non chegou a saír
á
luz. A sua primerira oratoria en público foi para presentar o
agrarista Joaquín Núñez de Couto, e falou contra dos caciques.
A
partir de 1924 fixo
a carreira de Filosofía e Letras na Universidade de Compostela e
máis tarde ingresou nas Irmandades da Fala e comezou a colaborar co
Seminario de Estudos Galegos, no que foi admitido como membro en
1928. Dentro
do Seminario, unha bolsa da Junta para Ampliacion de Estudios
permitiulle participar na catagolación dos castros da zona de Lalín
e iniciou
o estudo da xeografía hostórica de Galicia. Tamén foi
bibliotecario da institución, dedicándose a facer fichas da
bibliografiá galega, e participou na formacion do Museo Etnográfico
de Seminario instalado no Colexio de Foseca. Licenciouse en 1928. En
1929 iniciose na docencia na Facultade de Xeografía e Historia de
Santiago de Compostela, onde exerceu como profesor auxiliar ata 1933.
Foi
un dos primeiros en usar o galego na radio ó intervir varias veces
na Radio Galega en 1932. O 16 de xullo dese mesmo ano casou en Valga
con Teresa Martínez Magariños (1903-1996), coa que nunca chegaría
a ter fillos. Foi profesor do instituto da Estrada desde 1933 ata
comenzo da guerra civil. En xullo de 1936 apareceu o primeiro e único
número da La Voz de Cotobade baixo a súa dirección.
Antes
da sua xubilación, Antón Fraguas pediu
traslado a Santiago de Compostela onde exerceu a docencia e foi xefe
de estudos ata 1975.
Antón
Fraguas faleceu no Hospital Clínico de Santiago o 5 de novembro de
1999 por unha doenza cardíaca.
Traballo feito por Karen Paredes Franco, Bacharelato Adultos
