Ano Internacional da Luz

Luz Estelar

Todos coñecemos o que sucede cando os raios de luz do Sol pasan por algún obxecto con forma de prisma: os raios que saen forman un arco da vella. Alá polos inicios do século XIX, fai agora 200 anos, Joseph von Fraunhofer conseguira mellorar os aparellos que existían para facer esa descomposición. Empregaba os mellores cristais ópticos para conseguilo e o premio que obtivo deixoulle pampo: o espectro do noso Sol presentaba unhas liñas escuras, unha aquí, outra acolá. Por que aparecían? E non contento con iso, aproveitou para face-lo mesmo con estrelas coma Sirio e outras. Os espectros cambiaban!. Serviría isto para clasificar as estrelas? Pois si. A técnica, chamada espectroscopía, é unha especie de código de barras para a luz. E podémola empregar en máis casos.

Alguén descubriría máis tarde a resposta á primeira das preguntas. Decidiron aplicar o artello aos elementos químicos puros. Queimábanos e facíanlle o DNI á luz que emitían. E anotaban tamén os ocos que deixaban. A resultas destes estudos non só caracterizaron os elementos químicos que a nosa estrela ten na súa superficie, senón que apareceu un que non se vira ata entón nin siquera na Terra. Chamáronlle Helio, na honra do deus Helios (personificación do Sol para os antigos gregos). Así que o helio descubriuse antes no Sol que na Terra. Aproveito para dicir que a investigación básica descobre cousas inesperadas máis a miúdo do que parece e que só por iso temos a obriga de apoiala.

Cada estrela emite unha luz un pouco diferente das outras, aínda que estean na veciñanza. E iso sérvenos para saber moitas cousas: podemos saber canto tempo leva acendida, canto tempo lle queda para morrer, canto combustible gasta, a temperatura na súa superficie, a cantidade de luminosidade que ten e incluso a qué distancia está de nós. Con iso facemos clasificacións, etiquetamos as estrelas. E xunto ao seu tamaño, dicimos cousas coma que unha estrela é un xigante azul, unha anana branca ou sinxelamente amarela, coma o noso Sol, que afortunadamente é unha estrela normaliña de todo se a comparamos con moitas, pero que a nós nos chega dabondo.

De feito, uns astrónomos decidiron facer unha clasificación das estrelas baseada na temperatura que teñen na súa superficie (no caso noso é de 5.700 kelvins) e da luminosidade. A menudo unha e outra están relacionadas, e por iso deron en chamar secuencia principal á unha especie de camiño que a maior parte das estrelas coñecidas han de percorrer na súa vida. Mirando para o noso astro rei, está na metade do seu percorrido. Aínda ten folgos para varios miles de millóns de anos, malia que sabemos que terminará crecendo coma unha xigante vermella ata nos tragar no seu interior. Pero non temas, se para entón non temos alcanzado outra estrela con boa luz, non merecemos continua-la partida.

Profesor Mario S. García