Conmemoramos a próxima celebración dos cincuenta anos de democracia comentando dous filmes dos chamados "de culto", moi valorados pola crítica (algúns chegaron a consideralos dos mellores da historia do cine español) e unha parte do público, e que, porén, non gustan nada a outra. O director de ambos, Víctor Erice, cineasta pouco prolífico, home reservado e meditabundo, ofrece neles unha visión, desde os ollos femininos da infancia e da adolescencia, da España do franquismo (con alusións vagas e mesmo alegóricas á guerra civil e as súas consecuencias, alegorización, segundo parece, utilizada para eludir, sobre todo na primeira, de 1973, posibles censuras) escura, triste, con personaxes adultos sobre os que flota un certo misterio, que traslocen frustración, e unhas protagonistas infantís desde os puntos de vista das cales se narran ambas historias. No caso da nena de "El espíritu de la colmena", a actriz escollida é a considerada imprescindible para este tipo de películas, tan de moda na época, Ana Torrent; a súa mítica ollada transmite a inocencia dunha idade na que non se teñen claras as fronteiras entre a realidade e a ficción ( o que constitúe parte importante do desenvolvmento da película, a partir do visionado da clásica "Frankenstein" por parte da protagonista). No caso de" El Sur", (que está baseada nun relato da escritora Adelaida García Morales), a protagonista, adulta, narra en analepse a súa evolución a adolescente e o desencanto ante a figura, adorada na infancia, do pai.
En ambas películas, o recurso ao "cine dentro do cine" é un elemento fundamental nos desenvolvementos argumentais, que transcorren con morosidade (especialmente en "El espíritu de la colmena"); este desenvolvemento lento é o que, unido a unha fotografía , aínda que moi coidada, escura, así como a escaseza de diálogos, fai que a algúns espectadores os filmes lles resulten pura poesía e a outros, en cambio, pedantismo vacío. En calquera caso, a súa visión pode resultar interesante para quen desexe revisar un tipo de cine moi valorado nos últimos anos do franquismo e primeiros da democracia e bastante afastado dos gustos actuais.
S.P.
